Winterswijk Ratum en Kotten

Eind 2023 kregen wij, omwonenden, totaal onverwacht te horen dat Kreis Borken (Duitsland) plannen heeft om windmolens te plaatsen op de grens bij Nationaal Landschap Winterswijk. Je zou denken dat Duitsland, als buurland van Nederland, ons daarvan vroegtijdig op de hoogte zou brengen maar de plannen waren al gemaakt zonder medeweten van Nederland, provincie Gelderland, gemeente Winterswijk of de inwoners van Ratum en Kotten. 

 

Het 1e project heet Südlohn-Venn. Dit project betreft de bouw van 4 windturbines door Stadtwerke Münster bij Winterswijk-Ratum. Hoogte ca. 250 m. Type windmolens Nordex N163/6.X

Het 2e project heet Nord-West Wellingbach. Dit project betreft de bouw van 3 windturbines door BB-Wind bij Winterswijk-Kotten. Hoogte ca. 250 m. Type windmolens Enercon E-175

Het 3e project is van lokale initiatiefnemers die op de locatie Bauernschaft-Venn plannen hebben om 2 windmolens te bouwen door Windenergie Venn GmbH. Deze komen verder weg van onze grens en daar hebben we geen bezwaar tegen.  

We praten hier over windmolenparken (3 of meer molens) waarbij sommigen turbines op amper 70 m van onze grens geplaatst zullen worden. De afstand naar de dichtstbijzijnde woningen in Ratum en Kotten is amper 600 m. Het is dan ook begrijpelijk dat het verzet groot is onder de inwoners. 

 

Winterswijk heeft de status "Nationaal Landschap" en heeft daarom gekozen voor een moratorium op windmolens (verbod op molens hoger dan 25 m)*1 maar nu krijgen we ze tien keer zo hoog van onze buren op 70 m afstand! Binnen dit Nationaal Landschap van 22.000 hectare zijn er vier Natura 2000 gebieden die Europees beschermd zijn maar ook de andere natuurgebieden en het landschap zijn zeker de moeite waard. Winterswijk werkt sinds de jaren '70 aan het behoud en herstel van het typische coulisselandschap. Dit wordt gekenmerkt door de afwisseling van kleine percelen weiland, bos en akkers omringd door houtwallen. De kronkelende beekjes zijn nog bewaard en de statige Scholtenboerderijen zijn uniek.

 

In Ratum ligt landgoed Hesselink (Geldersch Landschap & Kasteelen GLK), bestaande uit 29 ha natuur, grenzend aan Duitsland. Het is onderdeel van het Natuurnetwerk Nederland (in de provincie Gelderland "het Gelders Natuur Netwerk"=GNN) en maakt daarmee deel uit van het Europees Ecologisch Netwerk. Het landgoed wordt beheerd met het primaire doel de cultuurhistorische waarden en natuurwaarden van het Scholtengoed in stand te houden. Dat zal ingrijpend veranderen mochten deze molens er binnenkort staan. Denk daarbij aan de dieren die verstoord en verjaagd worden of sneuvelen in de wieken. De route van trekvogels, zoals de beschermde kraanvogels, loopt er namelijk precies door. Onze grote zorg gaat ook uit naar zorginstelling Hesselink van Estinea die zich binnen dit landgoed bevindt. Het is een zorginstelling waar mensen met lichamelijke en/of verstandelijke beperkingen permanent verblijven. De bewoners, die vaak overgevoelig zijn voor prikkels, zullen hinder ondervinden door geluid, slagschaduw, trillingen enz. Het zal hun behandeling niet ten goede komen. *2

 

We weten dat de impact van deze turbines, die bijna in onze achtertuin komen te staan, groot is. Denk daarbij aan gezondheid, veiligheid, waardevermindering van onze woningen maar ook aan fauna en flora waarbij veel (beschermde) dieren getroffen zullen worden. Op economisch vlak zal de gemeente Winterswijk, met jaarlijks 800.000 toeristen, een forse inkomstendaling zien want toeristen komen niet voor de windmolens maar voor ons Nationaal Landschap.

 

Duitsland

De Duitse Bondsrepubliek heeft in 2022 een tijdelijke versoepeling ingevoerd om de energietransitie, vooral d.m.v. de bouw van windturbines, te stimuleren. Duitsland heeft als doel 2% van hun landoppervlak te reserveren voor windenergie. Daardoor zijn o.a. de afstandsnormen t.o.v. woningen gehalveerd en is bouwen in kwetsbare natuurgebieden plotseling geoorloofd.

 

Medio mei 2025 wil men in Duitsland het nieuwe Regionalplan (vergelijkbaar met de Regionale Energie Strategie=RES) in werking stellen. Vanaf dan is de bouw van windturbines in Landschaftsschutzgebieten (natuurgebieden) opnieuw verboden. Tot die tijd is dit een "Window of Opportunity" en maken projectontwikkelaars haast om hun projecten snel door de vergunningverlening te loodsen. Ze vragen massaal vergunningen aan bij Duitse grensgemeenten, waar veel natuurgebieden zijn, voor de bouw van mega-windturbines zonder rekening te houden met inwoners aan de Nederlandse zijde van de grens. Prima dat ze hun land vol willen zetten maar val daar je buren niet mee lastig. *3   

 

Onze Duitse buurgemeente Südlohn, waar ook vergunningen zijn aangevraagd, is tegen deze plannen omwille van de Nederlandse buren maar ook omdat het er te vol dreigt te worden. Toch is hun "Nee" niet voldoende. De verantwoordelijke toezichthoudende instanties zijn het district Borken en deelstaat Noordrijn-Westfalen. Die moeten de regels van de bondsregering in Berlijn volgen. 

 

Duitsland en Nederland hebben echter bilaterale afspraken gemaakt dat ze in overleg met elkaar moeten zodra ze binnen 5 km van de grens iets doen wat invloed heeft op het milieu, de leefbaarheid van de mensen, de ruimtelijke ontwikkeling, etc. van het buurland. Dit is niet gebeurd. *4 

 

In het Verdrag van Meppen staat dat het verboden is om binnen een zone van 376 meter van de Nederlands-Duitse landsgrens te bouwen. Dit verbod geldt voor beide zijden van de grens. *5

 

Projecten en plannen met grote gevolgen voor milieu en leefomgeving hebben ook buiten de landsgrenzen impact. Deze grensoverschrijdende effecten moeten in kaart gebracht worden in een Milieu-effectrapport (MER). *6 Dit is niet gebeurd.

 

Duitsland houdt zich bovendien niet aan de regels van Europese verdragen zoals Espoo *6 en Aarhus.*7 Volgens dit laatste verdrag hebben ook wij recht van spreken maar Duitsland weigert dat. Inspreken in Duitsland is alleen mogelijk als Duits staatsburger. De communicatie zou bovendien tweetalig moeten zijn maar is het niet. Bewoners en gemeente zijn te laat en niet op de juiste manier op de hoogte gesteld van de plannen door de Duitse instanties en initiatiefnemers. Bovendien wordt onze omgeving door de projectontwikkelaars beschouwd als een wit gebied waar toch niemand woont. Dit is voor ons, de bewoners die de dupe zijn, zeer pijnlijk en irritant … alsof de andere kant van de grens er niet toe doet. En dat in een verenigd Europa!

 

Tevens is het aan lidstaten om zich te houden aan de Europese wetgeving betreffende het verbod om vogels en dieren opzettelijk te doden of opzettelijk te verstoren. Dit volgens art. 12 tot en met 16 van de Richtlijn 92/43/EEG (de Habitatrichtlijn) en art. 5 tot en met 19 van Richtlijn 79/409/EEG (de Vogelrichtlijn).

 

Volgens Duitsland geldt het Duitse recht op Duits grondgebied en daar wijken ze niet van af ondanks de onderlinge overeenkomsten en Europese wetgeving. Duitsland houdt zich op geen enkele manier aan bilaterale en Europese afspraken, vandaar dat inmiddels de Nederlandse regering in Den Haag op de hoogte is gesteld. D.m.v een motie is bovenstaande aangekaart. Afspraak is dat Den Haag zo spoedig mogelijk in gesprek gaat met Berlijn. (zie pagina media)

 

 

 

 

 1. Beleidskader Kleine Windmolens Winterswijk (tot 25 meter tiphoogte) | Lokale wet- en regelgeving

 2  Scholtengoed Hesselink | Geldersch Landschap en Kasteelen

 3.  Scholz: 'Tot 2030 elke dag nieuwe windmolens er bij' - Duitsland Instituut

 4.  gezamenlijke-verklaring-dl-nl-inzake-m-e-r-in-grensoverschrijdend-verband-2013.pdf

 5. Gemeente Hardenberg: Het Verdrag van Meppen

 6. Windenergie Grensoverschrijdende mer Espoo Verdrag.docx

 7. Verdrag van Aarhus | Informatiepunt Leefomgeving